Ervaringsdeskundigheid
Verantwoording
Ervaringsdeskundigheid is een onderwerp dat volop in ontwikkeling is. Per 5 juli 2022 is de AKWA standaard ervaringsdeskundigheid gepubliceerd en er is een beroepscompetentieprofiel. De vergoedingen voor de inzet zijn ook volop onder de aandacht en wordt er ook steeds meer onderzoek uitgevoerd naar de meerwaarde van de inzet van ervaringsdeskundigen.
AKWA standaard, beroepsprofiel en vereniging
- AKWA kwaliteitsstandaard ervaringsdeskundigheid
In opdracht van het ministerie van VWS en ZonMw hebben de Vereniging van Ervaringsdeskundigen, het Trimbos-instituut en Kenniscentrum Phrenos een kwaliteitssysteem voor ervaringsdeskundigen in de ggz ontwikkeld, waaronder de generieke module Ervaringsdeskundigheid. Dezebiedt handvatten voor de inzet van ervaringsdeskundigheid, voor relevante interventies, voor de rollen en taken van ervaringsdeskundigen in verschillende fasen van het zorgproces, en voor de cultuur, samenwerking en organisatie van ervaringsdeskundigheid.
- VvEd - Vereniging van Ervaringsdeskundigen
De VvEd is een landelijke beroepsvereniging die zich sterk maakt voor de inzet van gekwalificeerde ervaringswerkers en voor erkenning van deze functie en werksoort: de vereniging van ervaringsdeskundigen. Ze zijn er voor raad en daad en op de website zijn ervaringsverhalen, artikelen, overzicht van opleidingen en een kennisbank te vinden.
- Beroepscompetentieprofiel door GGZ Nederland
In dit competentieprofiel wordt ingegaan op de beroepscontext en de positie van de ervaringsdeskundige in de ggz. Er wordt stilgestaan bij de belangrijkste concepten rondom de inzet van ervaringsdeskundigheid, denkend aan herstel, empowerment, stigma en ervaringskennis. Daarnaast gaat er aandacht uit naar de kerntaken en kritische beroepssituaties. En tot slot komen de competenties van ervaringsdeskundigen aan bod.
Platforms
- Balans
Balans is de landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen bij leren en/of gedrag, waaronder ADHD, dyslexie, het Syndroom van Asperger en PDD-NOS.
- Familie als bondgenoot
Dit is een gezamenlijk project van familieleden, cliënten en professionals. Doel is ervaringskennis van familieleden en cliënten te ontwikkelen door deze te verbinden met professionele kennis.
- Phrenos Kenniscentrum
Phrenos deelt kennis over herstel, behandeling en participatie bij ernstige psychische aandoeningen. Het kennisthema over ervaringsdeskundigheid vertelt over het ontstaan en de achtergrond van ervaringsdeskundigheid, geeft een aantal cijfers weer, biedt literatuurverwijzingen en een overzicht van opleidingen.
- Participatie en Herstel
Een zeer uitgebreide databank over participatie en herstel met verwijzingen naar artikelen, boeken, kenniscentra, opleidingen, cliëntenorganisatie, brancheorganisaties e.d.
- Peer2Peer
Mensen helpen mensen.
- Sterk Door Werk
Sterk door Werk is een platform voor iedereen die op welke manier dan ook te maken heeft met de weg naar werk en/of behoud van werk voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Hierbij valt te denken aan werkzoekenden/werknemers met een psychische kwetsbaarheid, werkgevers en professionals die mensen met psychische kwetsbaarheid ondersteunen.
Sterk door Werk is een kennisportal waar onderzoeken, kennis, praktische informatie, tips en tools over toeleiding naar werk voor mensen met een psychische kwetsbaarheid te vinden is, maar daarnaast vooral ook een plek waar de kracht van werk letterlijk in verhalen zichtbaar wordt.
Opleidingen en cursussen voor ervaringsdeskundigen
- Opleiding Persoonlijk Begeleider met Ervaringsdeskundigheid
MBO opleiding tot persoonlijk begeleider met ervaringsdeskundigheid. Samenwerking tussen Markieza (opleiding en expertixe ervaringsdeskundigheid) en het Summa College Eindhoven.
- Leergang Ervaringsdeskundigheid voor professionele zorg- en dienstverleners
HBO leergang ervaringsdeskundigheid voor professionele zorg- en dienstverleners. Een samenwerking tussen Kenniscentrum Gezondheid en Welzijn van Hogeschool Windesheim te Zwolle.
- Leergang Ervaringsdeskundigheid Veerkracht (LEV)
Post-HBO leergang voor begeleiders, behandelaren en supervisoren in onderwijs en zorg door Post Academisch Onderwijs Psychologie (PAO)
- Associate degree Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn, Fontys
Associate degree (Ad) Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn bij Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven.
- GGZ Ervaringsagoog Opleiding (GEO)
GGZ Ervaringsagoog Opleiding, opgezet door Instituut voor Gebruikersparticipatie en Beleid (IGPB), Hogeschool van Amsterdam (HvA) en Arkin.
- Markieza Opleiding Verdieping Ervaringsdeskundigheid (MOVE)
Leerroute waarin theorie en parktijk gecombineerd wordt ter verdieping van de ervaringsdeskundige kennis en ervaring. Onderdeel van Markieza Eindhoven (opleiding en expertise ervaringsdeskundigheid).
- Werkfit met Ervaring (WFE)
Leertraject voor ervaringsdeskundigen die de eigen levenservaringen in kaart willen brengen en deze willen koppelen aan de verschillende rollen op de arbeidsmarkt. Onderdeel van Markieza (opleiding en expertise ervaringsdeskundigheid).
- Groninger Opleiding ErvaringsDeskundigheid (GOED)
HBO opleiding tot ervaringsdeskundige. Een samenwerking tussen Hanzehogeschool Groningen en Zorbelang Groningen.
- Howie the Harp
MBO opleiding tot ervaringsdeskundige onder licentie van Pamijer. Locaties in Rotterdam, Amsterdam en Tilburg.
- Opleiding Ervaringsdeskundige Advies en Beleid
HBO opleiding tot ervaringsdeskundige voor inzet binnen de GGZ en aanverwante sectoren. Opleiding is onderdeel van HBO Brechtsteden te Dordrecht.
- Opleiding Begeleider GGZ Ervaringsdeskundigheid (BGE)
MBO opleiding tot begeleider GGZ met ervaringsdeskundigheid. Een samenwerking tussen Zadkine Rotterdam, Platform Ervaringsdeskundigheid Zorg & Welzijn.
- Opleiding Medewerkers Ervaringsdeskundige (MOED)
MBO leergang ervaringsdeskundigheid ter aanvulling op MBO4 opleidingen Zorg en Welzijn. Een samenwerking tussen Howie the Harp en ROC Zadkine.
- Associate degree Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn, HvA
Associate degree (Ad) Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn. Deeltijdopleiding van de Hogeschool van Amsterdam.
Boeken
- Ervaringsdeskundige zorg- en dienstverleners; stigma, verslaving en existentiële transformatie, Alie Weerman, 2016
Hierin beschrijft Alie Weerman een innovatieve onderwijspraktijk binnen het sociaal werk. Het boek biedt daarnaast een existentiële beschrijving van herstel van verslaving en geeft een persoonlijk voorbeeld van de ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid binnen het sociaal werk. Ook wordt het ontstaan van een nieuwe opleidingsroute beschreven waarin hulpverleners (sociaal werkers) de mogelijkheid krijgen om hun eigen cliëntervaringen en ervaringen met psychiatrie en verslaving te benutten als extra deskundigheid in hun beroepsrol.
- Een ervaring rijker, Miranda Posthouwer en Hilko Timmer, 2013
Een ervaring rijker laat een weerbarstige praktijk zien, maar laat ook interessante resultaten zien over de meerwaarde van het inzetten van ervaringsdeskundigen in de psychiatrie. Het boek geeft antwoord op de vraag wat met betrekking tot ervaringsdeskundigheid de mogelijkheden zijn en biedt hulp bij de implementatie in de vorm van zes aanbevelingen en een praktische checklist.
- Deskundig door de verslaving, Alie Weerman, 2012
Dit boek is geschikt voor het ondersteunen van beleid op het gebied van herstelondersteunende zorg, het inzetten van ervaringsdeskundigheid, voor opleidingen gericht op ervaringsdeskundigheid en voor reguliere opleidingen gericht op zorg- en dienstverlening. Het geeft een duidelijk beeld van de manier waarop ervaringskennis van zowel (ex-)cliënten als van reguliere zorgprofessionals gebruikt kan worden.
Online hulp door ervaringsdeskundigen/peersupport.
Ervaringsdeskundige hulplijnen en peersupport
- Ervaringswijzer
Inspiratie voor de psyche.
- FAMEUS; Herstel | Ontwikkeling | Ontplooiing
- Enik Recovery College
Video’s over ervaringsdeskundigheid
- Gekkenwerk, HEE in de psychiatrie
37 minuten durende uitzending.
- Samenwerken aan herstel
57 minuten durende film van Lister.
- Indepressie.nl – De psychiater aan het woord
Indepressie.nl – De psychiater aan het woord (2 min).
Publicaties/documentatie/artikelen
- Basiscurriculum Ervaringsdeskundigheid
Het basiscurriculum reikt kennis onmisbaar voor het onderwijs aan ervaringsdeskundigen aan, ongeacht het niveau of soort van de opleiding. Het biedt de basis voor zowel reguliere opleidingen als het cursorisch onderwijs en bij- en nascholingen voor ervaringsdeskundigen. De aanleiding was het verder professionaliseren van ervaringsdeskundigheid verder te professionaliseren en een kader aan te reiken voor eenduidig onderwijs.
- LIVE (Landelijk steunpunt Inzet Van Ervaringsdeskundigheid in de GGz)
Het doel van dit project was het verbreden en verdiepen van de vaak nog gefragmenteerde inzet van ervaringsdeskundigheid in relatie tot herstel. De resultaten van de samenwerking met ervaringsdeskundigen, zorginstellingen en onderwijsorganisaties uit het hele land zijn vastgelegd in de publicatie ‘Ervaringsdeskundigheid en herstelondersteuning, voorbeelden uit de geestelijke gezondheidszorg.’
- Werken met ervaringsdeskundigen vereist cultuuromslag
Dit artikel gaat in op de discrepantie tussen de visie op herstel en ervaringsdeskundigheid die in de literatuur breed gedragen wordt, maar in de praktijk zijn er nog maar weinig ervaringsdeskundigen op de werkvloer te vinden. Er worden vijf uitgangspunten beschreven die deze discepantie mogelijk kunnen verminderen.
- Ervaringskennis van kracht; kwalitatief onderzoek naar de bijdrage van ervaringskennis op empowermentprocessen
In dit uitgebreide onderzoek is de bijdrage van ervaringskennis bij empowerment nader onderzocht vanuit de beleving van mensen die dit proces zelf hebben ondervonden en deze ervaringen nu als kracht inzetten.
- Ervaringsdeskundigheid en herstelondersteuning, voorbeelden uit de geestelijke gezondheidszorg
Deze publicatie is bedoeld voor cliënten, ervaringsdeskundigen, hulpverleners, managers en beleidsmakers in de ggz, die geïnteresseerd zijn in het herstelconcept, herstelondersteuning en ervaringsdeskundigheid en die hier binnen hun instelling een start mee willen maken of bestaande activiteiten verder willen uitbreiden.
- Who Knows?!
Een uitgebreid document over de inzet van ervaringsdeskundigheid in de beroepspraktijk van de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke opvang.
- Een startdocument over ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp
Dit document verschaft meer inzicht in ervaringsdeskundigheid en wil door middel van concrete voorbeelden zorgen voor inspiratie om ervaringsdeskundigheid binnen de jeugdhulp vorm te geven.
- Meerwaarden ervaringsdeskundigheid
De vele meerwaarden van ervaringsdeskundigheid op een rijtje. Met daarbij diverse literatuurverwijzingen.
- De ervaringsdeskundige: een waardevolle toevoeging
Dit artikel gaat in op wat een ervaringsdeskundige zoal doet, hoe professionals naar hen kijken, welke competenties je nodig hebt, herstelacademies en opleidingen.
- MEE Gelderse Poort | Samenwerken met ervaringsdeskundigen
Deze notitie gaat over het ontstaan van cliëntondersteuning vanuit ervaringsdeskundigheid. Begrippen als eigen ervaring, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid komen aan de orde, evenals competenties van ervaringsdeskundigen en de samenwerkingsmogelijkheden. Van die mogelijkheden worden praktijkvoorbeelden gegeven.
- Werk en opleiding voor ervaringsdeskundigen
Een uitgebreid document over een transitie-experiment waar het doel was om ervaringsdeskundigen opleiding en werk te bieden, om inhoud te geven aan ervaringsdeskundige inzet gericht op herstel en participatie én om de zorg en maatschappelijke dienstverlening meer herstelondersteunend te maken, zowel in de ggz als daarbuiten, in verschillende maatschappelijke rollen.
- GGZ nieuws
Diverse artikelen over ervaringsdeskundigheid.
- Handreiking Empowerment en Inzet Ervaringsdeskundigheid in Sociale Wijkteams
Handreiking Trimbos Instituut voor inzet van ervaringsdeskundigheid binnen sociale wijkteams.