Sociale psychiatrie

Trimbos (1980) zette uiteen dat het begrip sociale psychiatrie voor meerdere uitleg vatbaar is. "In het Nederlands spraakgebruik is sociale psychiatrie van oudsher het onderdeel van de psychiatrie, dat zich bezighoudt met de zorg voor de patiënten die niet opgenomen zijn, maar in de maatschappij vertoeven".

De sociale psychiatrische zorg omvat naast het verhogen van de weerbaarheid van de patiënt waardoor hij/zij een meer volwaardig maatschappelijk bestaan kan leiden, het aanbieden van beschuttende omstandigheden als de kwetsbaarheid van de patiënt hierom vraagt en het signaleren van misstanden rond de patiënt met als doel een beleidswijziging in de zorg te bewerkstelligen.

Dit komt overeen met het in de Angelsaksische literatuur als "community psychiatry" aangeduid deelgebied van de psychiatrische praktijk: het bezig zijn van psychiaters in een van de vele vormen van extramurale / transmurale geestelijke gezondheidszorg met als doel het verbeteren van het (sociale) functioneren van zijn/haar patiënten. Kortweg gaat het om het aanbieden van sociaal gerichte behandelingen, rehabilitatie en preventie.

Ook komen we het begrip "social psychiatry" tegen. Dit heeft betrekking op een multidisciplinair onderzoeksgebied dat de invloeden en onderlinge betrekkingen onderzoekt van het "sociale" (sociale structuren, processen, groepen enz.) op psychische stoornissen en afwijkend gedrag.

De relatie met de psychiatrische epidemiologie is hecht. Recent richt het onderzoek zich ook op de evaluatie van "services".

Het aandachtsgebied "Sociale Psychiatrie" beslaat een breed veld en heeft raakvlakken met de sites van verschillende ziektebeelden en aandachtsgebieden zoals de Transculturele psychiatrie, Rehabilitatie psychiatrie, Beleidspsychiatrie, Spoedeisende psychiatrie en de Eerstelijnspsychiatrie.

Hoewel sociale psychiatrie een van de peilers van de psychiatrie is, wordt het als zodanig minder onder de aandacht gebracht dan de somatische en psychologische / psychotherapeutische onderdelen. Toenemende transmuralisering van patiënten vraagt om deskundigheidsbevordering van psychiaters op dit terrein.

De missie van de redactie van deze rubriek is om de mogelijkheden van internet toegankelijk te maken als instrument ten behoeve van de verspreiding en verbetering van kennis over de sociale psychiatrie; interactie met de gebruikers is daarbij van groot belang.

De redactie is nu en in de toekomst actief om de rubriek Sociale Psychiatrie nader vorm te geven, zo zijn de volgende twee onderwerpen in voorbereiding:
* Nederland: Aspecten van sociaal psychiatrische zorg
* Raakvlakken

• Arie Querido, de eerste sociaal-psychiater

• Kees Trimbos

  Ook een van de grondleggers van de sociale psychiatrie in Nederland

• Marius Romme en Sandra Escher

  Marius Romme en Sandra Escher waren de eersten die ontdekten dat stemmen horen bij veel meer mensen voorkomt  dan eerder gedacht. Veel mensen kunnen prima leven met hun stemmen en hebben geen psychiater nodig. Zij waren ook de eersten die een samenhang ontdekten tussen het begin van stemmen horen en een ingrijpende traumatische levensgebeurtenis. Op deze video beschrijven zij hoe zij tot deze ontdekking kwamen.

De laatste maanden staan er verontrustende  berichten in de krant: patienten met ernstige problematiek die van de ene naar de andere wachtlijst geschoven worden.. Een toename van dwangmaatregelingen. Een wet op ambulante dwang die onuitvoerbaar is. Een toename van meldingen over verwarde personen. Een gebrek aan samenwerking tussen wijkteams en psychiatrische instellingen? Is het een gebrek aan geld? of is er iets mis met de organisatie van de zorg? 

• Blog: Waarom psychiaters zich terugtrekken uit ggz-instellingen

  Tom Kuipers, een betrokken intelligente psychiater geeft zijn visie over hoe het kwam dat de gewone, vaak risicovolle psychiatrie uit de mode raakte en vervangen werd door hyperspecialistische topzorgpsychiatrie. Patienten die niet in een vakje passen vallen uit de boot.  Bestuurders hechtten steeds meer waarde aan standaarden.De invloed van de psychiaters in de GGZ daalde, die van de farmaceutische industrie steeg mn op het gebied van onderzoeksonderwerpen.
  Hij eindigt met de volgende aanbeveling: als de ggz-instellingen hun werkers willen behouden zullen zij – om te beginnen – moeten accepteren dat de betrokkenheid tussen verpleegkundige, psychotherapeut, psychiater met de moeilijkste patiënten iets positiefs is. Voor de risico’s die zij daar lopen, moeten zij geëerd en niet in de gaten gehouden worden.
  
  Tom Kuipers,
  psychiater, bestuursadviseur, trainer interactievaardigheden en coach

• Over hoe het DSM IV systeem de zorg voor psychiatrische patiënten belemmert

  Zeker als de GGZ ook nog volgens de DSM methodiek ingedeeld wordt komt de zorg niet bij de moeilijkse patienten terecht. Jim van Os stelt voor dat we onze Belgische collega's navolgen: een taal gebruiken die door ons en onze patienten verstaan wordt. Veel therapieen en patienten zijn aspecifiek

• De kwestie verwarde personen

  Bauke Koekkoek, Ik ken hem persoonlijk. We waren aan het begin van deze eeuw beiden betrokken bij de hervorming van de GGZ in Utrecht Hij werkt als SPV in de crisisdienst en hij is epidemioloog en promoveerde in de sociale wetenschappen. Ik vroeg hem naar zijn opinie en hij beval me zijn laatste boek aan. Ik beveel het van harte aan. 

• Specifieke cliëntgroepen in de aanpak wachttijden ggz Rapportage van het onderzoek naar factoren en oplossingsrichtingen, in opdracht van de landelijke stuurgroep wachttijden GGZ.

  De problematiek van de wachtlijsten in kaart gebracht per diagnose. Let op een groep die slecht toegang heeft: citaat: Mensen met complexe problematiek (met name vroegkinderlijke chronische traumatisering) worden vaak al bij de voordeur afgewezen vanwege ontbrekende expertise.
  • Vaak sprake van comorbiditeit met onder meer verslaving, depressie, persoonlijkheidsstoornis, hierdoor wordt trauma vaak niet herkend.
  • Comorbiditeit leidt ook tot discussie over welke problematiek als eerste behandeld moet worden. Organisaties of afdelingen wijzen naar elkaar, vooral als er risico is op suïcidaliteit

• Goede GGZ! Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie Delespaul, Philippe

  Hoe zou het eigenlijk moeten een goede organisatie van de GGZ? Daar is door ervaren sociaal-psychiaters over nagedacht!

• Weg van de Wachtlijst

  Deze website is bedoeld voor zorgverleners, cliëntorganisaties/-initiatieven, zorgverzekeraars en gemeenten die samen op zoek zijn naar oplossingen om wachttijden in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) te bekorten. Om te voorkomen dat mensen te lang moeten wachten op ggz-zorg willen we ervaringen, oplossingen en instrumenten delen die overal in het land ontwikkeld worden. Hier vind je verhalen uit de regio, actuele cijfers en berichten die helpen de problemen te doorgronden en zo de wachttijden terug te dringen. 

• Vermomde trauma’s de Volkskrant - 20 april 2019

  Een trauma wordt lang niet door alle GGZ-behandelaren herkend. En als ze dat wel doen, geeft bijna de helft de verkeerde behandeling. Of geen behandeling, omdat de patiënt het niet zou aankunnen. Gewoon doen, luidt het devies.
  
  Wordt het trauma opgemerkt én aangepakt, dan krijgen patiënten niet altijd de beste behandeling. Dat meldden behandelaren en patiënten aan Zorginstituut Nederland en valt te lezen in het rapport Systematische analyse geestelijke gezondheidszorg (2018).

• Over traumabehandeling van mensen met een psychose gevoeligheid

  Vrijdag 20 januari 2017 promoveerde David van den Berg aan de Vrije Universiteit op het onderzoek naar traumabehandeling bij cliënten met psychose, dat hij samen met collega-promovendi Berber van der Vleugel en Paul de Bont heeft uitgevoerd. Het was een dag van belang voor de wetenschap en klinische praktijk. David verdedigde zijn proefschrift met verve en kreeg zijn doctorstitel cum laude. Op 8 November 2017 hield hij er een lezing over op de ISPS studiedag.
  Later zou hij meedoen aan een onderzoek waaruit kwam dat veel patienten onderbehandeld worden. 
  Trauma behandeling is angstig ook voor hulpverleners. Daarom is het belangrijk dat voldoende worden ondersteund, dat ze deel uitmaken van een team waaraan ze steun kunnen ondervinden. Moet traumatherapie aan patienten met ernstige problematiek daarom in een FACT team plaatsvinden? 

• Zinnige Zorg voor mensen met PTSS

  Nederland is een polderland. Dit project van Zorginstituut Nederland is er een voorbeeld van. Zonder druk van de professionals die aan de basis werken zullen hun adviezen onuitgevoerd blijven.

Denk mee!

• Redesigning Psychiatry

  Een netwerk van ontwerpers, filosofen, onderzoekers, zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen die samen een gewenst ontwerp maken van de GGZ. Door te innoveren vanuit betekenis.

• De vaart er weer in: een ver‘helder’ende visie uit het ggz-werkveld

  Lange wachtlijsten in de ggz, het is inmiddels bij de meesten wel bekend. Minister Helder gaf begin augustus antwoord op de vragen over de (specialistische) ggz. De illusie wordt gewekt dat het vertrek van hoogopgeleid personeel (GZ-psychologen en Klinisch psychologen) uit de specialistische ggz (sggz) de verklaring is voor de problemen binnen de ggz. Het zou voornamelijk een financiële reden zijn, aangezien personeel vertrekt om als zzp-er te gaan werken. De praktijk laat echter zien dat er veel meer aan de hand is.
  Anneloes van den Broek en Lars de Vroege

• 113 - Zelfmoord, praten helpt!

  Online hulp bij zelfmoordgedachtes 113.

Sites met onderdak adressen

• adressen van dak- en thuislozenopvang per provincie

• Voorlichtingssite gemeente Amsterdam

  Dakloos en wat nu?
  
  Kijk hier welke hulp u als dakloze in Amsterdam kunt krijgen en waar u terecht kunt voor informatie en advies over maatschappelijke opvang, nachtopvang, het inloophuis en dagbesteding.

Het oude idee dat psychiatrische stoornissen samenhangen met maatschappelijke processen is weer helemaal terug. In deze rubriek vind u een aantal voorbeelden. 

• Us and them

  Wim Veling was de eertse keynote spreker op het ISPS congres 'Stranger in the City'. Wat maakt dat jonge mensen uit een lage status minderheidsgroep meer psychose krijgen en wat kan je doen? Een indrukwekkende lezing van een goede wetenschapper en psychiater die innovatief werk doen voor patienten met een vroege psychose.

• Psychosis and racism

  In dit ISPS webinar gaan 3 panelleden met elkaar in discussie over hoe het komt dat er zoveel meer psychose voorkomt bij gekleurde mensen. 

• Schizophrenia among ethnic minorities

  Het was al wat langer bekend, dat leden van minderheidsgroepen die in buurten met een lage sociale cohesie opgroeien vaker schizofrenie krijgen. Na het proefschrift van Wim Veling kan geen enkele serieuze psychiater het langer ontkennen. Het gehele proefschrift is als PDf te downloaden.

• Het Nemesis onderzoek

  Een pagina met verschillende publicaties over het Nemesisonderzoek

• The feeling safe program

  Daniel Freeman, een onderzoeker uit de school van de cognitieve gedragstherapie heeft ontdekt dat 10-tallen procenten van de Engelse bevolking regelmatig achterdochtige gedachten heeft. Hoe komt dat? en wanneer ontaardt het in ziekelijke achterdocht? Hij heeft een therapie ontworpen ''het feeling safe programma''.

• Epidemiological studies of schizophrenia, door Judith Grace Shankland Allardyce

• Robin Murray, are normal people sane?

  Psychiatrists have for many years regarded conditions such as anxiety or depression as being at the extreme end of a normal distribution of the characteristic. In contrast, traditional psychiatric classification considers disorders such as schizophrenia as discrete conditions qualitatively quite distinct from normality.
  However, recent surveys have suggested that minor psychotic symptoms are relatively common amongst the general population, and that they are increased by the same factors as increase the risk of schizophrenia. Furthermore, other studies indicate that those diagnosed as psychotic are in many ways rational. This new evidence suggests that a continuum of liability to psychosis exists, and that the mad are saner than is often thought while the normal are not so sane as we commonly assume.

• Hoe gek is Nederland?

  Zoals we weten zijn psychotische symptomen veel wijder versprijd dan uw indruk van de populatie die uw polikliniek bezoekt doet vermoeden. Dit is de website van een nieuw onderzoek hiernaar.

• Jean Paul Selten publicatielijst

  Jean Paul Selten heeft zich gespecialiseerd in de effecten van sociale Exclusie. Op het congres Stranger in the City betoogden hij en zijn co auteurs dat sociale exclusie door uiteenlopende oorzaken (Bijvoorbeeld doofheid, gepest worden, lid zijn van een minderheidsgroep met lage status) de kans op psychose groter maakt. Helaas zijn zijn powerpoints niet in te zien, houdt dus zijn publicatielijst in de gaten.
  Zie ook het abstract van zijn lezing en die van Hannah Jongsma en die van Craig Morgan

Meestal zijn er ernstige problemen tussen iemand met een psychiatrische diagnose en de anderen (anders was de kans klein geweest dat de diagnose gesteld was). Sociale psychiatrie richt zich erop daar wat aan te doen. In deze rubriek worden methodes kort uitgelegd. Meer informatie vindt u onder de sectie boeken.

• Assertive Community treatment (bemoeizorg)

  een overzicht van Google scholar

• Assertive Community Treatment: Twenty-Five Years of Gold

  Assertive Community Treatment is ontwikkeld in de Verenigde Staten. Test en Stein waren de grondleggers. Het is een antwoord op de fragmentatie van zorg en het sluiten van psychiatrische ziekenhuizen destijds, Daar waar het wordt toegepast en voldoet aan de criteria voor ACT, voorkomt het psychiatrische opnames en verhoogt het de kwaliteit van leven. 

• Bemoeizorg, wat werkt?

  Bemoeizorg, ook wel ACT (Assertive Community Treatment) zorgt voor een aanzienlijke daling van criminaliteit onder zwaar psychiatrische patiënten, zo stond groot in de Volkskrant op 8 juli 2013. Spectaculaire resultaten, maar is bemoeizorg echt wel zo effectief?

• Resource Group aided ACT

  Een van de problemen van ACT is dat die zo moeilijk te beeindigen is. Patienten hechten zich aan een team of aan een speciale hulpverlener en vallen terug wanneer het team niet meer beschikbaar is. Een antwoord zou de resource group aided ACT kunnen zijn.
  RACT is een nieuwe variant op ACT. Het klassieke ACT-model wordt gecombineerd met zogenaamde Resource Groups. In het RACT-model maken de cliënt en zijn of haar familieleden en naasten onderdeel uit van het ACT-team. De cliënten, familie en naasten worden getraind in manieren om beter te communiceren. De patient kan zelf een groep mensen uitkiezen die hem of haar bijstaan bij herstel, dat kan bij wijze van spreken ook de cassiere van de buurtsuper zijn. Op regelmatige tijden overlegt het RACT teamlid met de patient en deze groep.

• Flexible Community Treatment

  Een FACT team kan patienten langer in zorg houden, ook in perioden waarin ze minder zorg nodig hebben. Zijn ze echter modelgetrouw? In een gesprek georganiseerd door de zorgstandaard commissie psychose met een paar FACT teams bleek dat de caseload als hoog werd ervaren. Instellingen verwezen patienten waar andere hulpverleners geen zin in hadden naar de FACT teams. Op een ander congres vertelden teamleden mij dat hun aandacht werd opgeeist door patienten met een persoonlijkheidsstoornis die veel zorg vroegen eaardoor de zorgmijders aandacht tekort kwamen.

• individual placement and support

  Een korte uitleg hoe IPS werkt. In de VS was het zeer succesvol in Nederland minder. Misschien omdat ons uitkeringsysteem de angst voor inkomensverlies bevordert. 

• Gezinsinterventies

  Hieronder vindt u een uitgebreide pagina met gezinsinterventies die in de sociale psychiatrie bruikbaar zijn

• Crisisinterventie

  Er zijn alternatieven voor een dwangopname, in dit boek vindt u ze. Onder de rubriek boeken vindt u nog meer. Is er in uw organisatie wel voldoende ruimte om een goede crisisinterventie te doen?  

• Intensive Home treatment

  Het Intensive Home Treatment-team biedt hulp aan mensen die door hun psychiatrische problemen in crisis zijn of in crisis dreigen te raken en die zonder intensieve behandeling mogelijk opgenomen zouden moeten worden in een psychiatrisch ziekenhuis. Het Intensive Home Treatment-team begeleidt ook  patiënten die na een opname naar huis gaan maar daarbij nog extra ondersteuning nodig hebben. De overtuiging dat de patiënt beter thuis aan zijn herstel kan werken dan in een psychiatrisch ziekenhuis, is diep verankerd in deze visie.
  
  Zie ook het handboek IHT

• Preventie van chroniciteit in de psychiatrie

  Jaap van Weeghel steekt veel energie in het verzamelen van kennis over hoe te voorkomen dat mensen EPA patienten worden

• De kracht van High Performance Teams door Ben Kuipers

  Wat zijn de kenmerken van een effectief team?

Een In bewaringstelling en separeercel zijn geen goede kennismaking met de GGZ. Wat zijn de alternatieven? 

• Verbindend gezag (non violent resistence)

  De naar ik weet beste manier om agressief en grensoverschrijdend gedrag te stoppen. Je kan het een gezin leren maar ook op een afdeling toepassen. Binnenkort verschijn er op deze site een film over hoe op de afdeling speedboot van de Bascule deze werkwijze succesvol werd geimplementeerd.

• Parent Training in Nonviolent Resistance for Adult Entitled Dependence

  Verbindend gezag helpt niet alleen om gewelddadig gedrag te stoppen, maar ook bij casuusen waarbij een jong volwassene zich erg afhankelijk van zijn ouders gedraagt en niet het huis uit wil. Lebowitz e.a. beschrijven een aantal gevallen, waarin er tevens sprake was van een ernstige psychiatrische diagnose, zoals paranoide schizofrenie, een OCD of een sociale fobie  of geen diagnose.

• Verbindend gezag op de afdeling speedboot

  Alies Heerma, kinder- en jeugdpsychiater en Els van der Kroft gezinstherapeut en ouderbegeleider op de Bascule vertellen hoe de implementatie van geweldloos verzet het klimaat op hun afdeling veranderde. De staf hoefde niet voortdurend meer de strijd te voeren om agressie van de kinderen de kop in te drukken. Het klimaat werd vriendelijker en er was eindelijk ruimte om goede diagnostiek te plegen!
  Deze lezing vond plaats op de studiedag geweldloos verzet van de sectie systeem en psychiatrie van de NVRG op 9 juni 2016
  Aan het eind ziet u nog een Powerpoint van het onderzoek naar de implementatie. 

• F-ACT campagne Minder Dwang

  In januari 2020 start F-ACT Nederland de campagne Minder Dwang. Met deze campagne wil F-ACT Nederland haar teams informeren over en mobiliseren tot het voorkomen van dwang bij ambulante geestelijke gezondheidszorg. Aanleiding voor de campagne zijn twee nieuwe wetten die per 1 januari 2020 van kracht worden: de Wet verplichte ggz (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). Beide wetten maken het mogelijk om verplichte zorg poliklinisch of bij iemand thuis te geven. F-ACT Nederland benadrukt met de campagne Minder Dwang dat dwang zeer beschadigend kan zijn voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening, en daarom zoveel mogelijk moet worden voorkomen.

• The Brain, Sensory Deprivation and Isolation

  BBC documentaire over het effect van sensorische deprivatie op het brein.

• High&Intensive Care

  HIC, of wel High & Intensive Care, is een nieuw concept voor kortdurende klinische opname in de geestelijke gezondheidszorg. Een gedachtegoed dat door diverse GGZ partners gezamenlijk ontwikkeld is.High & Intensive Care is een antwoord op de behoefte in de samenleving om mensen die in ernstige psychiatrische nood verkeren goed en menswaardig op te vangen en te behandelen, in een omgeving waar veiligheid en bescherming gecombineerd wordt met respectvolle zorg en behandeling.Centraal staat daar in het terugdringen van dwang en drang met de aandacht gericht op het herwinnen van de eigen regie van de cliënt.

• Verward of verwarrend?

  In deze lezing vertelt de auteur over haar eigen ervaring opgedaan in het nu opgeheven crisiscentrum Utrecht. Patienten en familie konden gedurende 3 maanden intensief begeleid worden. Wanneer de patient geen interventie wilde werd de familie als hulpvrager gezien, want dat er spanningen waren daar waren alle betrokkenen het wel eens. Dit voorkwam veel opnames. En wanneer de patient toch werd opgenomen wist hij of zij welk gedrag nu tot dwang had geleid en dus ook wat hij of zij moest veranderen om weer burger te zijn. 

De psychiatrie kan het niet alleen. Gelukkig is er tegenwoordig een rijkdom aan maatschappelijke initiatieven vaak geinitieerd door ervarings deskundigen. Onder deze rubriek vindt u er een aantal

• Samen sterk tegen stigma

  Samen Sterk zonder Stigma werkt aan een samenleving waarin psychische problematiek bespreekbaar is. Samen met onze ambassadeurs, supporters en alle betrokkenen werken we aan bewustwording van stigma en de impact ervan. We geven ze handvatten voor een gelijkwaardige, diverse en menselijke samenleving.

• MiiND, recovery environment for clients with severe mental problems

  The MiiND community, a virtual recovery environment, is designed to empower mental institutions with the infrastructure toolkit to create the optimal recovery environment for their clients at their own home in an effective way. 
  Het lijkt een Nederland initiatief, geen idee waarom de site in het Engels is. 

• Buurtcircel

  Doe mee en doe meer samen
  
  Je woont op jezelf, of wilt op jezelf wonen, maar je kent niet veel mensen in jouw buurt. Je voelt je misschien wel eens eenzaam. Het lijkt je leuk om af en toe wat te gaan doen met anderen. En soms kun je wel een beetje hulp gebruiken.
  
  Zelf kun jij ook iets betekenen voor een ander. Want iedereen is wel ergens goed in. Met Buurtcirkel ben je er voor elkaar. Je doet mee in jouw buurt. Zo leer je mensen in je buurt beter kennen. En je leert hoe je dingen zelfstandiger doet.

• Samenwerken met wijkteams o.a.

  In verschillende 'proeftuinen' worden verschillende manieren van samenwerking uitgeprobeerd. Let op! ACT teams zijn juist opgericht om fragmentatie in de zorg te verminderen. Een patient verwijzen met een aantal ongeopende aanmaningen in zijn brievenbus naar een maatschappelijk werkende buiten het team gaat niet altijd goed. Een andere optie is om de financiering aan te passen aan wat het beste werkt voor de patient. Dat kan bijvoorbeeld ook door een bemoeizorgteam met maatschappelijk werkende zijn die mee door de gemeente gefinancierd wordt.

• Proeftuin Ruwaard

  In de Ruwaard, een wijk in de gemeente Oss, bedenken wijkbewoners en organisaties samen oplossingen waarin mensen meer voor zichzelf en voor elkaar kunnen gaan doen. Uiteindelijk streven zij naar hun ideale toekomstbeeld.

• Samenwerking GGZ en sociaal domein voor mensen met ernstige psychische aandoeningen

  Rapport van het Trimbosch instituut

In deze rubriek zijn kwalitatief goede artikelen verzameld van patienten die het proces van hun herstel beschreven

• Kennisplein 'De ervaringsdeskundige'

  is bedoeld voor mensen die werken aan hun herstel of een ander daarin steunen, voor werkgevers die ervaringsdeskundigen willen inzetten in de ggz of aangrenzende werkvelden en voor alle andere geinteresseerden. Naast actuele informatie en concrete hulpmiddelen, biedt de website de mogelijkheid voor debat, uitwisseling voor ervaringsverhalen en andere praktijkvoorbeelden.  Deze site is ontwikkeld door het Trimbos instituut in samenwerking met HEE en kenniscentrum Phrenos

• Interview met Pat Deegan

  Pat Deegan over haar herstel

• De regels van Matthijs

  Een indrukwekkende documentaire hoe autistische Matthijs met zijn woongedrag in de problemen komt met de autoriteiten. Dit is een ingekorte versie maar hij gelukkig nog te zien op NPO Plus https://www.npostart.nl/2doc/03-06-2014/KN_1656353 (copy/paste in je browser).

• Psychose anders

  Een van onze patienten was zeer te spreken over deze site, het hielp hem zijn psychotische belevingen te integreren

• PsychoseNet

  Een website vol herstelverhalen.  De initiatiefnemer is Jim van Os. De boodschap van de site is dat de ziekte-eenheid schizofrenie bestaat en het gebruik van deze term een veel te sombere toekomst aan de patient voorspelt en leidt tot onnodige stigmatisering. Er staan heel veel links op, youtubefilmpjes van therapeuten, mensen met psychosegevoeligheid en hun naasten kunnen direct advies vragen aan een aantal deskundigen, er zijn blogs etc, etc.
  Veel patienten zullen eerder van deze site kennis nemen dan hun behandelaren. Dus alleen hierom al heeft het zin om een kijkje te nemen

• Ervaringsverhalen Anoiksis

  Een aantal professioneel gemaakte video's waar psychosegevoelige mensen hun ervaring delen

• Debra Lampshire TED talk over stemmen horen

  Debra is een krachtig bepleitster voor het normaliseren van stemmen horen. Daarnaast heeft ze ook veel gevoel voor humor. Bekijk haar CV op Wikipedia

• Brenda Froyen, kortsluiting in mijn hoofd

  Brenda Froyen maakte veel indruk op het congres 'Stranger in the City' met haar keynotelezing. De tijd is nabij dat de ervaringsverhalen van mensen met een psychose gevoeligheid de theorie over psychose zullen veranderen. 

• De geschiedenis van mijn gekte, Elyn Saks

  een klassieker

• Wat kunnen andere groepen leren van de emancipatie van psychosegevoelige mensen?

  Lezing door M. de Pater voor Probus 81.
  Over het verbreken van ketenen in de psychiatrie. Niet alleen over het openstellen van de oude inrichtingen maar ook het veranderen van de taal die in de psychiatrie gesproken wordt en het afbreken van stigmatiserende theorieën. En vooral over de moed van psychose gevoelige mensen, die hun lotgenoten helpen door naar buiten te treden.

Onder deze rubriek zijn een aantal cursussen verzameld die u uw patiënten kunt aanbieden om hen te helpen bij hun herstel. Toegevoegd zijn een aantal filmpjes van ervaringsdeskundigen die als voorlichting gebruikt

• Stemmen horen begrijpelijk maken

  Website van Marius Romme en Sandra Escher. Trainingen onderzoek en verhalen van stemmenhoorders. Romme was de eerste die aantoonde dat stemmen horen veel voorkomt ook bij mensen die verder geen psychiatrische klachten hebben. Dit normaliseren heeft veel stemmenhoorders geholpen bij hun herstel

• Schizofrenie uitgelegd in het Berbers

  Filmpje van Familiecoaching Utrecht voor families van mensen met schizofrenie / psychotische kwetsbaarheid. Beschikbaar in Nederlandse, Berberse en Marokkaanse versies. Deze versie is Nederlands ondertiteld en in het Berbers ingesproken.

• Schizofrenie uitgelegd in gebarentaal

  Ook van Anoiksis

• Langdurige GGZ: effectieve interventies en erkenning

  Wat zijn werkende interventies in de langdurige zorg?

• Voorlichting bipolaire stoornis

  Voorlichting van de vereniging van Manisch Depressieven en betrokkenen

• Stichting Weerklank

  Weerklank is een stichting die zich richt op volwassenen en kinderen met bijzondere zintuiglijke ervaringen, zoals het horen van stemmen, het zien van beelden en het hebben van persoonseigen overtuigingen.
  
  Weerklank is er voor/door mensen met deze ervaringen, en voor een ieder die zich bij hen betrokken voelt.

• ISPS Nederland-Vlaanderen

  Nog in ontwikkeling. Veel links naar sociale en psychologische interventies voor psychose,

• De eenzaamheid van de psychose, Margreet de Pater

  Leren opkomen voor jezelf en rekening houden met anderen, is een ontwikkelingstaak. De auteur ontdekte in haar gesprekken met bijna vijftig patiënten en hun familieleden dat deze ontwikkeling bij praktisch allemaal, om zeer uiteenlopende redenen, in gebreke was gebleven. Zij stelt dat acuut psychotische patiënten grenzen zoeken om zodoende hun heftige emoties en overweldigende ervaringen de baas te kunnen. Zij pleit daarom voor een nauwe samenwerking tussen patiënt, familie en hulpverleners - iets wat in de geestelijke gezondheidszorg helaas nog geen gemeengoed is.
  
  Margreet de Pater is psychiater en een van ontwikkelaars van de Transmurale Gezinsbegeleiding - een methodiek waarbij het gezin vanaf het allereerste contact met de ggz bij de behandeling betrokken wordt.

• Assertive Community Treatment

  Handboek (Flexible) ACT
  Herstelondersteunende zorg en behandeling in de eigen omgeving voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen Remmers van Veldhuizen, Diana Polhuis, Michiel Bähler, Niels Mulder, Hans Kroon (redactie)
   

• In gesprek met psychose, Jules Thielens

  E5r is ook een deel 2!

• Handboek Spoedeisende Psychiatrie

  Redactie: R.A. Achilles, R.J. Beerthuis en W.M. van Ewijk.
  Dit handboek biedt psychiaters en andere hulpverleners die werkzaam zijn in de 24-uurs crisisdiensten, de mogelijkheid zich te verdiepen in de theorie, de werkwijzen en de regels in de spoedeisende psychiatrie. Op systematische en wetenschappelijke wijze worden het hulpverleningstraject, de diagnostiek, de behandeling en de ethische dilemma's van de spoedeisende psychiatrie behandeld. Tweede editie is in maart 2011 verschenen.

• Handboek FACT

  Redactie R. van Veldhuizen, een betere aanbeveling is er niet.

• Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen

  door A.van Dam en N.Mulder. Dit boek is een vrucht van het kenniscentrum psychiatrie en maatschappelijke overlast, een samenwerkingsverband tussen een aantal afdelingen van GGZ WNB en prof. dr. Niels Mulder van het Erasmus MC. Dit kenniscentrum houdt zich niet alleen bezig met specialistische hulpverlening maar ook met kennisoverdracht en wetenschappelijke onderzoek.

• Praktijkboek crisisinterventie

  Hoe je op een creatieve manier crisissen kan oplossen in de sociale psychiatrie, Flip Jan van Oenen, Clemens Bernardt, Louk van der Post

• Bemoeizorg, Jules Tielens

  Mensen met ernstige psychiatrische stoornissen willen niet altijd de zorg die noodzakelijk is. Bemoeizorg biedt die zorg ongevraagd aan. Maar hoe doe je dat? Het boek Bemoeizorg neemt je stap voor stap mee in deze zorg. Het is een praktisch vol met tips maar ook de valkuilen in deze complexe zorg. De auteurs werken in deze zorg en putten bij dit boek uit hun jarenlange ervaring. Dit boek is geschikt voor iedereen die met deze doelgroep te maken heeft: werkers in de chronische psychiatrie, maar zeker ook familieleden, medewerkers van politie, verslavingszorg, GGD, sociale diensten, maatschappelijk werk en de Maatschappelijke Opvang.   

• Goede GGZ! Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie

  
  Auteurs: Philippe Delespaul, Michael Milo, Frank Schalken, Wilma Boevink en Jim van Os.
  
  In hun nieuwe boek Goede GGZ! beschrijven Delespaul, Milo, Boevink, Van Os en Schalken een kanteling van de GGZ die niet alleen uitgaat van een andere organisatie, maar vooral ook van andere taal, concepten en uitgangs- punten in het denken over psychische kwetsbaarheid (en de variatie daarin). In een kritische analyse van het denken over gezondheid als afwezigheid van ziekte, haperende hersenen, evidence-based richtlijnen en diag- nostische zorgpaden komen zij tot de ontdekking dat een nieuwe focus op positieve gezondheid kan leiden tot grensverleggende vernieuwing, die zowel patiënten als hulpverleners kan bevrijden van de huidige impasse.

• Boeken over de RACT

  Een aantal boeken over de RACT  en andere verwante methoden

• Deviant

  Een tijdschrift voornamelijk gerund door ervaringsdeskundigen, erg kritisch maar van goede kwaliteit. Er staan mooie gedichten in.
  

• Psychopraktijk

  Veel state of the art artikelen. Zeer praktisch maar ook wetenschappelijk gefundeerd. Helaas alleen oude exemplaren verkrijgbaar.

• GGZ Nederland

  Overzichtssite die verzorgd wordt vanuit de koepel. Links naar de websites van alle GGZ-instellingen van Nederland. Heel veel links naar voor de GGZ relevante sites van de overheid, met de GGZ verwante instellingen, internationale instellingen. Heel veel rapporten, boeken, nieuwsberichten. U kunt ook doorklikken naar kennisnet.

• Phrenos kenniscentrum

  Kenniscentrum Phrenos beoogt, in nauwe samenwerking met partners in het werkveld, het persoonlijk herstel en de maatschappelijke participatie van mensen met ernstige psychische aandoeningen te bevorderen. Kenniscentrum Phrenos doet dat door kennis op het gebied van behandeling, herstel en participatie te ontwikkelen, te bundelen, te verspreiden en te doen toepassen. Vanuit deze kennis wil Kenniscentrum Phrenos het beleid ten aanzien van de behandeling en ondersteuning van mensen met ernstige psychische aandoeningen beïnvloeden.

• ZON MW Geestelijke gezondheid (ggz)

  Veel nieuws over recent onderzoek en maatschappelijke projecten. De nieuwsbrieven zijn interressant

• Het Trimbos-instituut

  Actuele en uitgebreide informatie over de ontwikkeling van de GGZ en de verslavingszorg.

• GGZ-kennisnet

  Uitgebreide site van GGZ-Nederland. Heel veel links.

• GGZ standaarden

  Kwaliteitsstandaarden ontwikkeld door professionels, patienten en hun naasten. De laatste wetenschappelijke bevindingen staan er in, alsmede practische adviezen van ervaren mensen

• Kennisbank van Stichting Impact

  Psychosociale zorg na rampen.

• Volksgezondheidenzorg.info

  Keurig vormgegeven site van het RIVM, barstensvol informatie over demografische gegevens, gezondheidstoestand van de populatie, determinanten van ziekten, preventie en zorg. Gemaakt door een stevige redactie die daarbij ondersteund wordt door vele bekende auteurs en referenten. Aanbevolen voor sociaal psychiaters die op posities zitten waarin ze geacht worden beleidsnotities op te stellen.

• Phrenos kenniscentrum, vroege psychose

  De tijden zijn voorbij dat de diagnose van een psychotische aandoening automatisch een doemscenario voor de rest van het leven meebracht. Het krijgen van een psychose betekent niet langer een definitief afscheid van toekomstplannen en een normaal leven. Met name in de afgelopen 15 jaar is er een geest van optimisme ontstaan. Onderzoeksresultaten (Birchwood, 1998; McGorry et al, 2003) suggereren dat door gerichte interventies in de kritieke periode tijdens en na de eerste psychosen, de prognose van psychotische aandoeningen aanzienlijk zou kunnen verbeteren. Dit optimisme gaat samen met de sterke internationale opkomst van vroege herkenning en interventie bij psychose (VIP).(Bron: Veling, 2013)

• Stichting Mind

  Vroeger Landelijk Platform Psychische Gezondheid

• GGZ Nederland

  Start pagina van actueel nieuws van GGZ Nederland

Een overzicht van de zorgstandaarden

• Netwerk kwaliteitsontwikkeling GGz

  Zorgstandaarden roepen associaties op met burokratie en controles van zorgverzekeraars. Maar voor psychiaters die trots zijn op hun vak zijn ze een werktuig om in de onderhandelingen met managers en betalingsinstanties een goede zorg voor elkaar te krijgen. Zo zijn ze door de makers bedoeld

Een aantal centra waar voor de sociale psychiatrie relevante vraagstukken worden onderzocht.

• Rob Giel Onderzoekcentrum

  Lopend sociaal psychiatrisch onderzoek, proefschriften en andere publicaties.

• Geestkracht

  Dit programma van ZON beoogt uit te zoeken welke factoren van belang zijn voor het uitbreken van een psychose, het krijgen van een depressie, het ontwikkelen van een gedragsstoornis. Veel onderzoek vond versnipperd plaats. Dit programma gaat de inspanningen van instellingen en onderzoekscentra bundelen.

• Amsterdam Public Health

  Amsterdam UMC:
  Mission and vision
  Health for all, powered by science
  Our strategic plan exudes our credo to continuously produce knowledge in line with societal challenges, healthcare transformations and shifting expectations of civilians, and to effectively harness this knowledge for the public health practice and elsewhere. We consider strong ties between research, practice, and education as crucial conditions for an effective translation of public health research to the society. With our partners inside and outside of the academic world we stimulate state-of-the-art research that contributes to the ever growing health potential of individuals and communities throughout life. This is embedded within our mission: Public Health: health for all, powered by science.read more

• Institute of Psychiatry, Kings College, London

  Het beroemde Maudsley instituut, broeinest van sociaal-psychiatrisch onderzoek.

• National Institute of Mental Health

  Veel Clinical Trials, ook van sociaal-psychiatrische interventies.

• Psychiatric Rehabilitation

  Volledig, vlot geschreven Amerikaans handboek over Rehabilitatie(2006). Veel casuistiek en behandelstrategieeen. Ook goed te gebruiken in opleidingen.

• Oxford Textbook of Community Mental Health

  red. Graham Thornicroft & George Szmukler. Het handboek op het gebied van de sociale psychiatrie. Let op: het Engelse woord 'community psychiatrie' slaat vooral op het organiseren van goede ambulante zorg. Te onderscheiden van 'social psychiatry'; deze term heeft betrekking op de relatie patiënt en omgeving en vv.

• Crisis Resolution and Home Treatment in Mental Health

  Brits pionierwerk uit 2008 over crisis-thuisbehandeling. Effectiviteit, principes, organisatie en recent onderzoek mooi samengevat door Sonia Johnson, Justin Needle, Jonathan P. Bindman en Graham Thornicroft.

Het risico voor psychose hangt samen met het gebruik van cannabis met een hoog THC gehalte! We moeten de regering adviseren!

• High-potency cannabis and the risk of psychosis

  The finding that people with a first episode of psychosis had smoked higher-potency cannabis, for longer and with greater frequency, than a healthy control group is consistent with the hypothesis that Δ9-THC is the active ingredient increasing risk of psychosis. This has important public health implications, given the increased availability and use of high-potency cannabis.
   

• Geweld tegen vrouwen

  WHO studie.

• illness management and recovery

  een werkboek

• Evidence-Based Practices in Mental Health Care Door American Psychiatric Association

  Moving Assertive Community Treatment into Standart  Practice: Dit hoofdstuk geeft inzicht in de belangrijkste parameters van het ACT programma, dat zowel behandeling, rehabilitatie als support omvat. Opmerkelijk zijn de gedetailleerde uitwerking van het zorgproces door de auteurs en de aangegeven belangrijkste randvoorwaarden, zoals de vereiste menskracht (1 fte voor 10 cliënten).

• European Assertive Outreach Foundation

  een organisatie met veel Nederlanders in het bestuur, organiseert leuke congressen!

I.P.S. houdt in dat een patient die graag betaald werk wil een betaalde baan krijgt. Een in het ACT team geintegreerde jobcoach helpt en de patient en de werkgever vervolgens obstakels uit de weg te ruimen. Dit werkt beter dan allerlei toeleidingstrajecten, waarin de patient getraind wordt voor de arbeidsmarkt

• Psychiatric Services over herstel

  artikelen van Psychiatric Services over herstel

• Individual placment and support

  Korte beschrijving wat dese ''evidence based"  interventie inhoudt. 

• ISPS learning resources

  Een nieuwe pagina op de ISPS website, met zowat alles wat er op het gebied van psychologische en sociale benaderingen van psychose voorhanden is

• American Association for Emergency Psychiatry

  Deze site richt zich op het bevorderen van de zorg aan patiënten in crisis en andere vormen van acute ontregeling. Ze doet dit door het opstellen van richtlijnen, voorlichting, opleiding en onderzoek. Een echte verenigingssite met mogelijkheid tot het kennisnemen van de laatste jaargangen van Emergency Psychiatry. Spijtig dat er geen abstracts voorhanden zijn.

• Het Soteriahuis

  Loren Mosher ving psychotische patiënten op in een rustige huiselijke omgeving. Hij was zuinig met medicatie en het voornaamste: patiënten werden als een vriend behandeld door soms niet professionele begeleiders. Patiënten herstelden en hadden een hogere GAF-score dan patiënten die op een dagbehandeling waren behandeld. Er is nu een Soteria huisnetwerk in Nederland: www.soterianederland.nl  

• Center for Psychiatric Rehabilitation

  Hier komt het beroemde Bostonse model vandaan.

• Ten-Year Recovery Outcomes for Clients With Co-Occurring Schizophrenia and Substance Use Disorders

  Robert E. Drake,  Gregory J. McHugo, Haiyi Xie2, Melinda Fox, Joan Packard, and Barbara Helmstetter, Departments of Psychiatry and Community and Family Medicine, Dartmouth Medical School

  Ook deze cijfers zijn veel gunstiger dan men gezien de ernst van de problematiek zou denken 

   

• American Association of Community Psychiatrists

  Goed verzorgde verenigingssite van community psychiaters, die een op het community mental health care system gerichte multidisciplinaire aanpak van de problemen bij severe mentally ill patients voorstaat. Dit sluit goed aan bij de sociaal psychiatrische benaderingswijzen in Nederland. Geeft de mogelijkheid in te schrijven op een newsletter en de inhoudsopgaven van The Community Psychiatrist. Verder links naar relevante training- en onderzoeksprogramma's. Op deze site een link naar het Community Mental Health Journal (zie onder Tijdschriften).

• World Federation for Mental Health

  Site van de overkoepelend internationale organisatie, van samenwerkende instituten -waaronder die van de Universiteit van Maastricht- die zich inzetten voor de toegankelijkheid van preventie en adequate behandeling op populatieniveau. Bij het doorlinken naar de links wordt een goed overzicht gegeven van de vergelijkbare instituten binnen de verschillende landen. Een site voor collegae die zich op macroniveau met beleidsbeïnvloeding bezighouden.

• American Association for Emergency Psychiatry

  Site richt zich op het bevorderen van de zorg aan patiënten in crisis en andere vormen van acute ontregeling. Ze doet dit door het opstellen van richtlijnen, voorlichting, opleiding en onderzoek. Een echte verenigingssite met mogelijkheid tot het kennisnemen van de laatste jaargangen van Emergency Psychiatry. Spijtig dat er geen abstracts voorhanden zijn.

• NAMI

  Een non-profit, zelfhulp organisatie die zich richt op support en belangenbehartiging van consumenten, families en vrienden van patienten die lijden aan severe mental illnesses, zoals schizofrenie, major depression, bipolar disorder, obsessive-compulsive disorder, en anxiety disorders.

• National Mental Health Association (NMHA)

  De site van de overkoepelende patiënten belangenvereniging in de VS. Geeft goed beeld van de wijze waarop bewuste consumenten naar ons werkveld kijken.

• IEPA, Early intervention in Mental health

  IEPA stond eerst voor Early intervention for Psychosis, maar het blijkt dat de ''at risk mental state'' een voorloper is van meerdere psychiatrische stoornissen. 

• the SBHSQ

  Uitvoerig overzicht van behandelactiviteiten gericht op patiënten met "dual diagnosis", inclusief een lange rij verwijzingen naar standaardprogramma’s o.a. van Kenneth Minkoff. Zeer bruikbaar voor psychiaters die regelmatig met verslavingsproblematiek in aanraking komen.

• On the wagon, National Organisation of Students against Substance Abuse

  Mission: Positive peer pressure, role modeling and environmental strategies can prevent destructive decisions by young people, and set a healthier, safer course for lives. We are focusing on a peer-to-peer education, prevention, and activism driven organization dedicated to preventing destructive decisions, particularly underage drinking, other drug use, risky and impaired driving.

• Psychosis

  Het blad van de ISPS met de nieuwste psychologische en sociale behandelingen voor patienten met een psychose

• Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology

  Een site die leidt naar de inhoudsopgave van een belangrijk sociaal psychiatrisch tijdschrift. Geeft overzichtelijk voor de verschillende jaargangen de inhoudsopgave weer en van daaruit zijn abstracts en de gehele artikelen in PDF formaat op te vragen.

• Psychiatric Times

  On line zijn de artikelen beschikbaar van de laatste jaargangen van dit algemeen tijdschrift. Aardig om een brede blik op de psychiatrie te verwerven.

• Community Mental Health Journal

  Een internationaal tijdschrift waarin ook Nederlandse auteurs worden opgenomen.

• Psychiatric Services

  Tijdschrift dat zich toelegt op de verschillende aspecten van mental health. Op deze pagina vindt de lezer onder het kopje Recovery een overzicht van alle onder deze noemer verschenen artikelen op het terrein van de sociale psychiatrie. .

• PsychoseNet

  Een bijzonder levendige website. De initiatiefnemer is Jim van Os. De boodschap van de site is dat de ziekte-eenheid schizofrenie niet bestaat en het gebruik van deze term een veel te sombere toekomst aan de patient voorspelt en leidt tot onnodige stigmatisering. Er staan heel veel links op, youtubefilmpjes van therapeuten, mensen met psychosegevoeligheid en hun naasten kunnen direct advies vragen aan een aantal deskundigen, er zijn blogs etc, etc.
  Veel patienten zullen eerder van deze site kennis nemen dan hun behandelaren. Dus alleen hierom al heeft het zin om een kijkje te nemen.

Er is een schat aan psychosociale interventies die niet allemaal bekend zijn in Nederland. Hieronder vindt u de 'learning resources'. Ze zijn te vinden op de website van de ISPS, the International Society for Psychological and Social Approaches to psychosis. 

• De 'Learning resources' van de ISPS

  Hier vindtu bijna alles wat bekend is aan psychosociale hulp voor mensen met een psychose. De rubriek is van deze auteur. 

• ISPS Nederland-Vlaanderen website

• ISPS you tube kanaal

  Ook veel keynotespeakers van het congras stranger in the city

Hieronder vind u een aantal artikelen die nuttig kunnen zijn om in deze tijd van 'social distancing' uw patienten van dienst te kunnenzijn

• COVID-19 initiatives of APH researchers

  Een uitgebreide pagina van Amsterdam UMC over covid en geestelijke gezondheid