Samen met drie andere ggz-organisaties werken we onder de naam Volante aan het leren en verbeteren van de zorg aan mensen met psychische klachten.
Dat lukt alleen met de inbreng van onze gezamenlijke kennis en ervaring. We kunnen elkaar inspireren en veel van elkaar leren. De kracht van Volante is de openheid tussen de partners. Onze professionals kijken bij elkaar in de keuken. Ze meten en vergelijken de resultaten van behandelingen. En vragen zich af hoe het komt dat uitkomsten tussen instellingen verschillen: wat maakt dat een instelling het beter doet, of juist niet? Momenteel zijn er zes projectgroepen actief zowel op inhoudelijke thema’s als vanuit ondersteunende diensten. Dat zijn: Angst en depressie, Acute Psychiatrie, Duurzaamheid, Administratieve lasten, Horizontaal toezicht en Communicatie.
Angst en depressie
De doelgroepen waar we in Volante-verband mee gaan starten met het meten van betekenisvolle uitkomsten, zijn Angst & Depressie en Acute Psychiatrie. Angst- en stemmingsstoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen. In 2016 waren er in Nederland naar schatting 540.000 mensen bij wie de huisarts een stemmingsstoornis registreerde. In 2011 kostte de zorg voor depressie 1,6 miljard euro. Hiermee is depressie een van de duurdere ziekten. 8,1% van de totale kosten voor psychische aandoeningen en 1,8% van de totale kosten voor de gezondheidszorg gaan naar deze aandoening. Angst en Depressie kent een hoog volume, er zijn voor deze behandelingen voor patiënten relevante uitkomstindicatoren beschikbaar en de behandeling wordt door veel aanbieders aangeboden.
Uitkomsten
Projectleider voor Angst en Depressie bij Volante is Erik de Groot, senior stafadviseur bij de Dimence Groep. We hebben een gesprek met hem. Hoe is het de projectgroep vergaan? En wat hebben ze al van elkaar geleerd? Erik vertelt dat de groep nu goed een half jaar bezig is. Ze komen eens in de zes weken bij elkaar in Amersfoort of ze bellen met elkaar. In de projectgroep zitten vooral professionals die cliënten behandelen met angst en depressies. Ook neemt een vertegenwoordiger van de Angst, Dwang en Fobiestichting (ADF stichting) deel en een vertegenwoordiger van de Depressievereniging. In eerste instantie hebben ze kennis met elkaar gemaakt. Hoe zit de zorg voor cliënten met angst en depressie er in jouw zorgorganisatie uit? Erik geeft aan dat dat al erg verhelderend is, want geen organisatie is hetzelfde georganiseerd. Vervolgens hebben ze met elkaar gedefinieerd wat nu eigenlijk belangrijke uitkomsten zijn. Ook werd gekeken of er al uitkomsten kunnen worden opgehoest. Erik over het prille begin: “In die fase zitten we nu. Op de Volante-dag gaan we de indicatoren tegen het publiek aanhouden. Ondertussen zijn we bezig met definities. Wat is in de registratie een behandeling, wanneer begint en eindigt die? Daar moeten we goed doorheen akkeren. Uiteindelijk hebben we dan uitkomsten. En dan is natuurlijk de grote vraag: kunnen we daar iets mee? Stimuleert het elkaar om daar iets mee te doen?”
Vergelijken is geen doel
Erik zal het vaak tijdens het gesprek herhalen: “Het vergelijken is geen doel. Uiteindelijk gaat het om het leren en verbeteren. En dat doe je door middel van de dialoog.”
Ze zijn nu zes keer bij elkaar geweest. Is ze al iets opgevallen? Daar hoeft Erik niet lang over na te denken. “Ja, de verschillen zijn opvallend. Er zijn verschillen in aanpak en in organisatie. GGZ Noord Holland Noord heeft bijvoorbeeld vaak ervaringsdeskundigen bij de intake zitten, Eindhoven heeft als eerste contact met een cliënt door beeldbellen. En binnen de Dimence Groep is er al meer ervaring met het leren en vergelijken op uitkomsten. We noemen dat ‘Betekenisvolle uitkomsten’.”
Erik geeft aan dat hij in het begin van Betekenisvolle uitkomsten heel erg heeft zitten puzzelen hoe ze het zouden moeten aanpakken. “Hoe ziet dat leren er nu eigenlijk uit? Eerst dacht ik dat we een plan moesten maken, daarna zouden we in actie komen en vervolgens zouden we gaan evalueren. Ik wilde dat we het allemaal gingen opschrijven. Maar dat doen we dus niet.” Hij vervolgt: “Het leren gebeurt tijdens de bijeenkomst maar ook na de bijeenkomst en soms binnen mensen wat je helemaal niet ziet.” Maar er is nog iets wat hem vanaf het begin puzzelde. “Causaliteit is ook zo’n ding. Wat is de verklaring van verschillen in uitkomsten? Teamleiders zeggen soms dat ze niet iets gaan veranderen als ze niet zeker weten wat de verklaring is van de verschillen. Maar omdat we geen wetenschappelijk onderzoek doen, ga je dat dus nooit zeker weten. Op een gegeven moment vind je dus verschillen, en je vindt mogelijke verklaringen. En die ga je dan uitproberen. Dat is het dan ook. Ik vroeg een chirurg in het ziekenhuis; hoe leren jullie nou van elkaar? Hij zei: soms ga ik gewoon bij iemand kijken hoe een operatie gaat. Zo kom je op ideeën. Je weet het niet zeker. Het is een mate van waarschijnlijkheid. Sommige dingen zijn gewoon te ingewikkeld om zeker te weten.”
Intrinsieke motivatie
Erik geeft aan dat er vaak goede inhoudelijke gesprekken ontstaan als er uitkomsten op tafel liggen. Ook de sfeer is goed, medewerkers vinden het fijn omdat het gaat over de kern van het vak, namelijk: hoe helpen we mensen vooruit? Ik zeg wel eens: niemand heeft het vak gekozen om zo goed mogelijk dbc’s te registreren, maar wel om mensen vooruit te helpen. Als je het daarover hebt – hoe helpen jullie mensen vooruit – wat doe je dan? Dan ben je bij je intrinsieke motivatie. In die bijeenkomsten durven we elkaar aan te spreken. Soms zegt iemand iets tussen neus en lippen door, maar je ziet dan wel dat ze er mee aan de gang zijn gegaan. Dat vind ik mooi om te zien!”, aldus een enthousiaste Erik.
Dialoog
Gaat het ook niet gewoon om geld bij betekenisvolle uitkomsten? Het antwoord op die vraag is: Nee. Erik wil dat graag nuanceren. “Uiteindelijk gaan we er naar toe dat we het met zorgverzekeraars meer over uitkomsten gaan hebben dan nu. Het is logisch dat daar ooit betalingen deels vanaf gaan hangen. Maar dat is wel heel complex. Want hoe doe je dat dan eerlijk, zonder perverse prikkels? We zitten momenteel in een transitie van inspanning naar uitkomsten. Het gaat niet om minuten maar het gaat om hoeveel mensen je op een goede manier kunt helpen. Als het resultaat is dat je met 1 uur per patiënt per jaar minder toe kunt, dan betekent dat bijvoorbeeld voor de Dimence Groep dat je 30.000 uren op jaarbasis meer te besteden hebt voor weer andere cliënten (redactie: Dimence Groep behandelt ongeveer 30.00 cliënten per jaar). Het zijn geen spectaculaire veranderingen, maar ze kunnen wel heel erg relevant zijn. En daar zit hem volgens mij de clou. Spectaculaire doorbraken moeten uit de wetenschap komen door nieuwe methodes. Wij kunnen het zorgproces beter maken door uitkomsten te vergelijken en daar betekenis aan te geven door in dialoog met elkaar te gaan.”
Leuk
Vindt hij het leuk om bij deze ontwikkelingen betrokken te zijn? Daar hoeft hij niet lang over na te denken. Spontaan: “Ja, het is ontzettend leuk! Het is omdat het over de dingen gaat waar het over moet gaan. Het moet over inhoud gaan en daarin vinden medewerkers elkaar. Dat is mooi om daarbij te zitten. De vraag is wel: lukt dat binnen Volante? Hebben we zo meteen de uitkomsten en een goed gesprek daarover en kunnen we voldoende van elkaar leren? Wat ik me wel kan voorstellen is dat medewerkers eens met elkaar gaan meelopen. Het is het waard om dat te proberen. Uitkomsten zijn slechts een middel. En we weten nu al dat de organisaties niet één op één te vergelijken zijn.”
Vijf jaar
Hoe denkt Erik de Groot dat Volante er over vijf jaar voor staat? Hebben we dan nog meer geleerd? Erik concludeert: “Dan weten we beter wat belangrijk is voor welke patiëntengroep. Sommige dingen meten we efficiënter. En we hebben dan ook een mooi dashboard waar teamleden kunnen zien hoe andere teams en de andere ggz-organisaties het doen. De techniek zal ons zeker helpen. Daarmee help je dat dit een vanzelfsprekend onderdeel wordt van je organisatie. Leren van elkaar wordt een standaard tool in je bedrijfsvoering. Het zou mooi zijn als we dat hebben bereikt …”
Rita Kamphuis
