Boeken en films & zo

Wie ‘zingeving’ invoert in de zoekmachine van Medisch Contact krijgt 464 resultaten, want jazeker, het is een issue onder dokters, en dus onder hun patiënten. Geen wonder ook: volgens de fameuze neuroloog en psychiater Viktor Frankl (1905-1997) hebben mensen met concrete zingevingsdoelen, zeker als ze die tot een coherent levensverhaal weten te integreren, meer kans op een langer en gezonder leven.

De novelle behoort tot de canon van boeken die elke zorgverlener eigenlijk een keer zou moeten lezen: Lev Tolstoj’s De dood van Ivan Iljitsj uit 1886. Recent verscheen een nieuwe vertaling door de vermaarde Hans Boland, met een goede inleiding van Bas Heijne. En die vertaling is echt ‘anders’, zelfs de titel, die luidt nu: De dood van een rechter.

In de zomer van 2024 speelt theatergezelschap Vis à Vis in Almere opnieuw het zeer succesvolle SILO 8. De openluchtvoorstelling, eerder te zien in 2010-2011, schetst een absurd visioen van de toekomstige ouderenzorg. Met een geprivatiseerd verzorgingstehuis, opgetrokken uit gestapelde containers, wil de ondernemer dr. Wolff het bejaardenoverschot oplossen door ze kostenefficiënt in silo’s onder te brengen.

Een hoogzwangere vrouw wordt door een Poolse grensbewaker over het prikkeldraad gesmeten. Een Wit-Russische soldaat vraagt schaamteloos 50 euro voor een fles water aan een dorstige vluchtelingenfamilie. Het zijn een paar huiveringwekkende scènes uit de ijzersterke film Green Border van Agnieszka Holland.

Het vorige album, Some More Time, van singer-­songwriter Philip Kroonenberg was gewijd aan zijn vrouw die voor kanker werd behandeld. Dat album is – helaas – een tweeluik geworden met het ontroerende Wherever You Are, want opnieuw werd zijn vrouw – radiopresentatrice Jellie Brouwer – gediagnosticeerd met kanker.

Arts, filosoof en oud-MC-columnist Bert Keizer houdt zich vermoedelijk al een beroepsleven lang bezig met het probleem van lichaam en geest. Eerder schreef hij daarover een essay in boekvorm, Waar blijft de ziel?. Nu gaat hij met Het raadsel van de geest naar eigen zeggen ‘breder en dieper in op het geest-lichaam­probleem – zowel de theorie als de geschiedenis ervan’.

In de inleiding bij haar nieuwe boek Kunnen eierstokken echt rammelen? schrijft gynaecoloog Mieke Kerkhof dat ze een missie heeft: antwoorden geven op veelgestelde vragen van haar patiënten. Ze verzamelde er ruim tachtig, vaak leuke en grappige zoals: ‘Is een concert van Frans Bauer schadelijk voor de foetus?’ Of: ‘Mag een hoogzwangere vrouw stofzuigen?’, maar er zijn ook vragen en antwoorden bij die de groeiende, zich via sociale media en internet als een olievlek verspreidende, misinformatie over zwangerschap en bevallen moeten tegengaan.

Paul van Alphen verzamelt postzegels. Preciezer: hij is een ‘thematisch filatelist’. Zijn thema: psychiatrie. Niet zo vreemd, want dat is zijn professie. In Psychiatrie op klein formaat, dat in eigen beheer is uitgegeven, presenteert Van Alphen een beknopte geschiedenis van de psychiatrie aan de hand van door hem verzamelde postzegels, gevolgd door enkele veelvoorkomende ziektebeelden met afbeeldingen van bekende patiënten op de postzegels.

In 1888 schilderde Vincent van Gogh (1853-1890) een kleurrijk, open Zuid-Frans landschap met een man die langs twee bomen loopt. Dit werk – De schilder op weg naar Tarascon – is in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan maar herleeft bijna nog intenser in The Space Between Trees (2019), dat Matthew Wong op 35-jarige leeftijd in het jaar van zijn zelfgekozen dood maakte.

In gesprek over het leven en het einde gaat over palliatieve zorg. Over het begin van de palliatieve fase (wanneer begint die eigenlijk?), over samen beslissen, kwaliteit van leven – kortweg: over de onderwerpen die worden omschreven in het Kwaliteitskader Palliatieve zorg.